Puzzel - 3

1492 - 1558,  Angerlo / Bahr en Lathum


In Angerlo, ten zuiden van Doesburg op weg naar Rheden, lag vroeger het Zutphense leengoed de Hekersche slach. Van de opeenvolgende leenmannen van dit leen is een register bijgehouden. Een deel daarvan is relevant voor dit onderzoek:

• Cunegonde, huysfrou Loeffs van Smalenborch, erve hares broders Hermans ten Have, ontfengt end transporteert dit leen voort op Arnt ter Straten, anno 1492.
• Henrick van der Straten, erve sijnes vaders Arnts, a°. 1509.
• Henrick op der Straten, onmundig, erve sijnes vaders Henrix, beleent, 5 Nov. 1521. Walraven van Baex is sijn hulder. Sijne moder Gertrud Wychers wort hare tucht voorbeholden.
• Idem stelt tot hulder Jacob die Ruter, 13 Maii 1533.
• Idem doet selfts eedt, 24 Oct. 1538.
• Idem vernijt eedt, 26 Junii 1544.
• Henrick ten Holt bij transport Henrix voorn, ontfengt een goet, genoemt den halven Hekerschen slach, in den kerspel van Angerlo, in den gericht van Doesborch gelegen, tot Zutphenschen rechten, 9 Oct. 1548.
• Johan ten Holte, erve sijnes broders Henrix, draecht dit voort op Gerrit ten Bongart. Ende Heesken Holthuys met Herman ten Holt, haren soon, oick hare 4 dochteren Henrixken, Willemken, Grietken ende Hilleken ten Holt vertyen op haer actie, 20 Martii 1555.

Hieruit kan een korte stamlijn Van der Straten worden samengesteld.

1. Arnt ter Straten, overlijdt ca. 1509
2. Henrick I van der Straten, overlijdt ca. 1521, huwde Gertrud Wychers
3. Henrick II op der Straten, verkoopt Hekersche Slach 1548 aan Henrick ten Holt.
   

Het aardige is dat Henrick II op der Straten de Hekersche Slach lijkt te verkopen aan iemand uit een familie die ook in de Veetelling van 1526 van Rheden wordt genoemd. (Zie "Puzzel - 2".) Leengoederen gingen zelden zomaar over op "wildvreemden". Meestal erfden ze over in de familie of werden ze bij wijze van gunst tegen betaling overgedaan aan een bekende of familielid. Het meest waarschijnlijke is volgens mij zelfs dat de verkoper Henrick op der Straten was gehuwd met een meisje Ten Holt, of omgekeerd dat Henrick ten Holt  gehuwd was met een meisje Op der Straten. Hoe dan ook lijkt het zeer aannemelijk dat Henrick II dezelfde is als Henr. opter Straten die in 1526 werd genoemd als eigenaar in de Veetelling van Rheden. Herman opter Straten uit diezelfde veetelling kan dan niet Henricks vander zijn geweest, wel mogelijk diens broer of oom.

Een ander relevant leengoed was Die Uytmate en die Vollick by Bair in de kerspel Lathum, gelegen ten zuiden van Angerlo aan de IJssel tegenover Rheden:

• Een erf en goed, gelegen tot Latum en bij Baer, geheeten die Uytmate en die Vollick. Henrick ther Straetten na transport van Deryck Makereell, 17 April 1506.
• Henrick opter Straten, vermits doode van Henrick opter Straten, zijn vader, 5 April 1548.
• Idem draagt die Utmaten en die Volck op aan Goesen Everts, die daarmede beleend is, 4 Januari 1558.
  

Detail kaart van Ortelius uit 1573, 

met centraal Rheden (Ree), Lathem en Angerlo (Angelre)

Waarschijnlijk gaat het om dezelfde Henrick opter Straten als die van de Hekersche Slach. Henrick I verwierf dan in 1506 Die Uytmate en erfde vervolgens in 1509 de Hekersche Slach van zijn vader Arnt. Het overlijden van Henrick I komt in dit lijstje niet tot uiting, hetgeen niet uitzonderlijk is. In 1548 overlijdt dan Henrick II.. Zijn zoon, die ook weer Henrick heette, erfde leengoed Die Uytmate en de Hekersche Slach, maar verkocht de laatste meteen door aan Henrick ten Holt. Als we dit aannemen moet de stamlijn worden uitgebreid met één extra Henrick opter Straten:

1. Arnt ter Straten, overlijdt ca. 1509
2. Henrick I van der Straten, overlijdt ca. 1521, huwde Gertrud Wychers
3. Henrick II op der Straten,  overlijdt ca. 1548
   
4. Henrick III opter Straten, verkoopt Hekersche Slach 1548 aan Henrick ten Holt, verkoopt 1558 Die Uytmate en die Volck aan Goesen Everts

Terug naar Geertruijt Straetman en Hendrik Heijdendael: Geertruijt kan een zus zijn geweest van Henrick op der Straten die overleed in 1548 en een dochter van Henrick van der Straten en Gertrud Wychers. Henrick opter Straten kan de zegelaar uit "Puzzel - 1" zijn geweest. En Willem opter Straten uit datzelfde verhaaltje, die gehuwd was met Geertruijt Baerken, mogelijk Henrick's broer. Dan volgt deze hypothetische genealogie:

I           Arnt ter Straten, + ca. 1509, volgt II
II          Henrick I van der Straten, + ca. 1521, huwde Gertrud Wychers. Volgt III-A en III-B
III-A    Henrick II op der Straten,  overlijdt ca. 1548. Volgt IV-A en IV-B
III-B    Geertruijt Straetman, huwde Hendrik Heijdendael
IV-A    Henrick III opter Straten,
IV-B    Wilhem opter Straten, huwde Geertruijt Baerken

Bron 1: Register op de Leenaktenboeken van het Vorstendom Gelre en het Graafschap Zutphen, bewerkt door J.S. van Veen, Arnhem 1917, pag. 197-199
Bron 2: Register op de Leenen der Bannerheerlijkheid Baer en de Heerlijkheid Lathüm, bewerkt door  W. Wijnaents van Resandt en Dr. J. S. van Veen, Arnhem 1926, pag. 34