Een kleine tien maanden nadat Jan Straatman in Rotterdam maar ternauwernood van de verdrinkingsdood werd gered (zie vorige bijdrage) was in Amsterdam een naamgenoot hetzelfde lot beschoren. Hij onderging een behandeling met brandewijn en aderlating. De tabaksrook via klisteerpijp bleef hem bespaard, maar de aderlating was kennelijk onbetwist.
 |
| De Raampoort ca. 1723, door Jan Lamsvelt (1674-1743) |
Te Amsterdam, den 13den Juny 1775, op den middag, tusschen twaalf en één uuren, zag de Chirurgyn Abraham Janszen, buiten de Raampoort, voor de zaagmolen De Kool, in de stads buiten-cingel, drie jongens op een balk loopen, waar van er één, met naame Jan Straatman, oud veertien jaaren, achterover in het water viel, en na wel een kwartier uurs geworsteld te hebben, naar den grond zonk. Op het gerucht het geen de Chirurgyn Janszen maakte, riep de Heer Zaal, van de molen de Visscher, zyn knecht Pieter Sweerman, die aanstonds, zonder zich den tyd te geeven om zyn klederen uit te trekken, in het water sprong, en den drenkeling van den grond ophaalde, waarop hy hem voor dood aan den wal bragt, vanwaar men hem vervolgens vervoerde in een herberg vóór de Raampoort. Hier was men beezig hem op een ton te rollen, wanneer er de bovengenoemde Chirurgyn Abraham Janszen by kwam, die dit ten eersten belette, den lyder een aderlaating op den arm deed, en, met moeite, een kelk brandewyn in de keel goot, waarop hy eerst begon over te geeven, toen zichtbaar adem te haalen, en, eindelyk, te spreeken. Vervolgens wierd hy verschoond, en, in zyn moeders wooning, in een warm bed gelegd. Een aanhoudende pyn op de borst , verzeld van benaauwdheid in het ademhaalen , waarschynelyk veroirzaakt door het rollen op de ton, maakte het gebruik van eenige middelen noodzaaklyk , die echter van de gewenschte uitwerking waren, dat deeze lyder, agt dagen na dit voorval, zich zeer wel vaarende bevond. De Chirurgyn Janszen heeft de gouden medaille ontfangen.
 |
| Buiten de Raampoort, door Anthonie van den Bosch (1763-1838) |
Ik heb deze Jan nog niet in dtb's of burgerlijke stand kunnen achterhalen. Maar deze keer weten we weer meer over de plaats van handeling. De genoemde zaagmolen De Kool lag volgens de Molendatabase ter hoogte van wat nu Frederik Hendrikstraat 65 in Amsterdam is. Vlak daarbij heb ik in mijn studententijd gewoond, aan de Marnixstraat. Op de website van het Rijksmuseum zijn mooie prenten te vinden die een beetje een idee geven van de situatie bij de Raampoort en het gebied dat 'Buiten de Raampoort' werd genoemd.
Pieter Sweerman, die Jan Straatman uit het water opviste en zo het leven redde, is mogelijk de man die vanuit Amsterdam op 18 augustus 1778 als kuiper aanmonsterde op het VOC-schip De Bleijenburg. Hij overleed in juni het jaar daarna in Batavia.
Bronnen:
- Historie en gedenkschriften van de Maatschappij tot Redding van Drenkelingen opgerecht binnen Amsterdam 1767. Deel 2, zesde stukje, Amsterdam 1776, pag. 315-316. Zie Google Books, gratis downloadbaar als E-Book..
- Voor prent 'Buiten de Rampoort', zie website Rijksmuseum
- Voor prent 'De Raampoort', zie website Rijksmuseum
- Voor info over kunstenaars, zie RKDartists
- Voor méér info over zaagmolen De Kool, zie website Molendatabase
- Voor info over Pieter Sweerman, zie VOC-Archief van NA.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten