dinsdag 24 november 2009

Kasteel Straatman ?

De meeste stammen Straatman in Nederland vinden hun oorsprong in Gelderland. In de 16e eeuw noemden ze zich daar afwisselend Straetman, Op ter Straten, Van Straten of Verstraeten, waarbij verschillende spellingen werden gehanteerd. Sommigen werden geboren als Op ter Straten, kochten een huis als Verstraeten en werden begraven als Straetman. Hoewel er nog veel onderzoek naar gedaan moet worden heb ik al kunnen vaststellen dat veel Straatmannen toen behoorden ze tot de betere kringen. Er was ook sprake van bezittingen en een zekere rijkdom. Ze huwden met telgen van stedelijke patriciaatfamilies in Arnhem en Doesburg of landadel in de Veluwezoom.
In de oude legende De Witte Juffer van Hoog Soeren is er (voor wat het waard is) zelfs sprake van een kasteel nabij Hoog Soeren dat door een Straatman werd bewoond:

...Hoog Soeren is waarschijnlijk ouder dan Apeldoorn. Er was reeds zeer vroeg een nederzetting van de oudste bewoners der „Vale Ouwe". Dit bewijzen de talrijke Germaansche grafheuvels, die er worden aangetroffen. De bron van Pomphul is zoo oud, dat ze wel door Wodan zelf verwekt kan zijn. De naam Pomphul is eigenlijk van later tijd, want de oude naam, die ook nog wel gebruikt wordt, is Spring-del (dal van de spreng, of brondal) een naam die veel eigenaardiger is dan het tweeslachtige en ongemotiveerde „Pomp-hul"(pompheuvel). Het is nog niet eens zoo heel lang geleden, dat daar volstrekt geen pomp te zien was, en het water er uit den grond opwelde. Door deze bron en den later gegraven put in de Steeg (waarop nu ook een pomp staat), was Hoog Soeren als een oase gelegen midden in de droge woestenij der Vale Ouwe. Deze laatste put behoorde bij het kasteel, dat gestaan heeft op het kruispunt, waar nu de wegen bij elkaar komen van den Echoput, van Apeldoorn, van Assel en van den Dassenberg. Bij het aanleggen van den grindweg stootte men op de kelders van het kasteel en vond daarin nog steenen kogels. Volgens de overlevering was de laatste kasteelbewoner Straatman geheeten en moeten de stallen gestaan hebben op de hoogte waar zich nu het hotel Eik en Dal bevindt...

Als hier al een kern van waarheid in schuilt, dan moet het kasteel vernietigd zijn vóór de Tachtig Jarige Oorlog. Want uit de tijd van de Republiek ken ik de bronnen goed en is er nergens sprake van zo'n kasteel.

Bron: Veluwse Sagen, geschreven en verlucht door Gust. van de Wall Perné, derde druk, Amsterdam 1917, pag. 32-33


Pomphul, Hoog Soeren

1 opmerking:

Ruud Straatman zei

Navraag bij de Nederlandse Kastelen Stichting (www.kastelen.nl) wijst uit dat in hun database van meer dan 5000 objecten géén kasteel te vinden is op de aangegeven plaats.

Terecht wijzen zij er echter ook op dat zulke details in een oude legende niet zomaar opduiken. Dus wie weet komt er toch nog eens nadere informatie boven water over een kasteel nabij de Pomphul in Hoog-Soeren.