Bij genealogisch onderzoek stuit je regelmatig op
plaatsnamen (toponiemen) waarvan je in eerste instantie geen flauw idee hebt
waar je ze moet zoeken. Of je denkt het wel te weten en komt er later achter
dat je er helemaal naast zat.
Ook nemen plaatsen toe of af in belang. Een klein gehucht
van weleer kan een grote stad zijn geworden (Zoetermeer, Amstelveen, Hoofddorp)
en een voormalige buurgemeente hebben overvleugeld. Soms vervallen gemeenten
tot buurtschappen. Sommige dorpen worden opgeslokt door steden en de naam vind
je dan terug als stadswijk, straatnaam of zelfs helemaal niet meer. Dan hebben
we nog verdwenen dorpen (Sint-Catelijne-Buiten-Damme) en verdronken plaatsen.
Sommige plaatsnamen komen vaker voor dan je denkt, hetgeen nogal eens tot
verwarring leidt. Om nog maar te zwijgen van verschrijvingen, fonetische
spelling, vertalingen (Luik / Liège) etc. Met andere woorden, een historische plaatsaanduiding
juist interpreteren is niet altijd een abc'tje.
Net als bij familienamen zijn ook plaatsnamen niet
onveranderlijk. De spelling wijzigt in de loop van de eeuwen en soms krijgen
plaatsen zelfs een nieuwe naam. Denk maar eens aan plaatsen in Oost-Europa die
onder de communisten werden genoemd naar vaderlandse helden en later weer hun
oorspronkelijke naam terug kregen. Zoals Sint-Petersburg > Leningrad >
Sint-Petersburg. Bij het Stadsarchief Amsterdam hadden ze die ervaring
ook. De medewerkers kregen veel vragen van bezoekers naar aanleiding van
duistere toponiemen. Dat was voor de voormalige gemeentearchivaris Simon Hart
aanleiding om een kaartsysteem te maken met aangetroffen oude
herkomstbenamingen en de juiste moderne benaming. Hiervan is inmiddels een
lijst gemaakt. Die lijst is als PDF te downloaden en telt inmiddels maar liefst
1918 pagina's !!
Uiteraard is geen enkele lijst volledig. Ook niet eentje
van bijna 2000 pagina's. Niet in de laatste plaats omdat deze lijst gebaseerd
is op de Amsterdamse ervaringen. Aan de andere kant heeft geen enkele stad in
Nederland de afgelopen vier á vijf eeuwen zoveel (buitenlandse) migranten
opgevangen als Amsterdam. Als deze lijst
je niet helpt resteert altijd nog de speurtocht langs oude kaarten. (Zie vorige
bijdrage.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten